Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία 2 Δεκεμβρίου 2015

Συγγραφέας: Βάρβογλη- Κασκαβέλη Λίζα

Εκδόσεις: Παπαδόπουλος

Είμαι παιδί και έχω δικαίωμα να...

"Ελάτε να ενωθούμε και να δυναμώσουμε σαν την φλόγα που στον ένα τρεμοσβήνει. Αυτή την φλόγα που μόνο η Ειρήνη μπορεί να ανάψει. Ελάτε να κρατήσουμε αναμμένη τη φλόγα ετούτη."

Προσφυγάκι… είτε είσαι από το βουνό είτε από τη θάλασσα.

Tο Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, καλεί τα μέλη του αλλά και όλους όσοι εμπλέκονται με το θέατρο, το εκπαιδευτικό δράμα, το θεατρικό παιγνίδι σε οποιαδήποτε διαδικασία τυπικής ή μη τυπικής εκπαίδευσης να το γιορτάζουν με εκδηλώσεις, παραστάσεις, επιμορφωτικές συναντήσεις, παρεμβάσεις σε σχολεία κάθε βαθμίδας κ.ά. Για την χρονιά του 2015 σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καθώς και άλλους φορείς, πραγματοποιεί εκδηλώσεις με θέμα: «Μπροστά στις νέες προκλήσεις 2015: Κι αν ήσουν εσύ;'' Θεατρικές Τεχνικές για ευαισθητοποίηση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα και σε θέματα Προσφύγων»[i]. Η λέσχη ανάγνωσης “mama’s ecole”[ii] απαντά σε αυτή την πρόσκληση και αποφασίζει να διαβάσει στα παιδιά, το «Ρόμπολο, το προσφυγάκι του δάσους» της Φιλομήλα Βακάλη-Συρογιαννοπούλου[iii]. Είναι γεγονός πως το παιδικό θέατρο συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Σύμφωνα, με τον Κουρετζή (1993), οι μορφές και οι τεχνικές του θεάτρου στην εκπαίδευση μπορούν να αλλάξουν το δασκαλοκεντρικό τρόπο διδασκαλίας και να προωθήσουν την ευελιξία της διδασκαλίας μέσα στα πλαίσια που ορίζει το αναλυτικό πρόγραμμα.[iv] Η λέσχη ανάγνωσης θα πραγματοποιήσει μια εκπαιδευτική δράση και θα προσπαθήσει να βοηθήσει τα παιδιά μέσα από το θεατρικό παιχνίδι να καταλάβουν την έννοια της προσφυγιάς. Στόχος είναι τα παιδιά να συναισθανθούν και να αντιληφθούν μια κοινωνική πραγματικότητα, ίσως ακόμα να φέρουν στο μυαλό τους μνήμες από ιστορίες των παππούδων τους. Ίσως να έρθουν στην θέση των παιδιών που σαν «μικροί πρίγκιπες»[v] όπως αυτόν του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, έπρεπε να φύγουν μακριά να αναζητήσουν τη φιλία, τη γαλήνη και την ευτυχία, έτσι απλά διότι έπρεπε να αντισταθούν σε όλες εκείνες τις  ασυμφωνίες[vi] των μεγάλων.

Παραμύθι (-α)

«Ρόμπολο, το προσφυγάκι του δάσους».

Άλλοτε σε ένα δάσος ζούσε ένα δέντρο. Το δέντρο αυτό ήταν ευτυχισμένο, ήταν στον τόπο του με τα άλλα δέντρα που  τα ήξερε και που είχαν πολλά να πουν. Μια μέρα ξαφνικά οι εργάτες αποφάσισαν πως έπρεπε να φύγει από το μέρος που μεγάλωνε και να γίνει κάτι άλλο. Να ζει κάπου αλλού. Να ζει διαφορετικά. Ξαφνικά βρέθηκε μόνο του χωρίς οικογένεια και φίλους. Και όμως η ανάγκη του να επικοινωνεί με κάποιον είχε παραμείνει η ίδια. Τι και εάν είχε αλλάξει και από όμορφο δέντρο έγινε ένας στύλος. Μέσα του ακόμα ένιωθε. Παρηγοριά του έδινε η παρουσία της Παρασκευούλας και της αμυγδαλιάς αλλά μακρινούς φίλους ένιωθε τα κατάρτια των ιστιοφόρων «…μήπως ήταν και αυτά κάποτε ρόμπολα ή κυπαρίσσια, ξεριζωμένα ποιος ξέρει από πού…» (σ. 13). Τέσσερις οι εποχές, της ζούσε όμως τώρα διαφορετικά το μόνο κοινό με τότε ήταν ο ουρανός. Ο κοινός ουρανός που έκρυβε τον ήλιο ή την βροχή καθένα με την χάρη του. Ίδια με εκείνα που τον ανάγκασαν να αφήσει πίσω. Τέλος ήρθε η παρηγοριά ήρθε η συντροφιά που καιρό αναζητούσε. Η αμυγδαλιά «… μέρα με τη μέρα το ρόμπολο φούντωνε και ψήλωνε. Με το παραμικρό φύσημα του αγέρα τα κλαδιά του έσμιγαν με τα κλαδιά της αμυγδαλιάς. Γίνονταν ένα. Δυο δέντρα αγκαλιασμένα!...» (σ. 27).

 

"O Άγγελος με τα κοχύλια"

"Ρόμπολο, το προσφυγάκι του δάσους"

«Ο Άγγελος και η αγάπη του για τα κοχύλια της θάλασσας»[vii].

Ένα αγγελάκι περιπλανιόταν στη γη. Πετούσε πάνω από βουνά, από λίμνες, από πόλεις και χωριά. Κάπου κάπου του άρεσε να κοιμάται δίπλα στα κρεβατάκια των μικρών παιδιών και να μπερδεύεται στα όνειρά τους. Την πιο πολλή ώρα όμως του άρεσε να την περνάει στη θάλασσα. Πήγαινε πάνω της και άφηνε τον άνεμο να τον ρίχνει στα κύματα. Του άρεσε πάντα και όταν ήταν γαλήνια αλλά και όταν είχε τρικυμία. Στην άμμο του άρεσε να κάνει σχέδια και να χαμογελά όταν η θάλασσα τα έσβηνε. Ήταν χαρούμενο και τα αγαπημένα του αντικείμενα ήταν τα κοχύλια. Τα κοχύλια τα μάζευε από παντού. Από όποια μεριά της θάλασσας και εάν πήγαινε γίνονταν φίλος με τα κοχύλια του. Ένα βράδυ άκουσε φασαρία και από τη μεριά της θάλασσας όπου βρισκόταν είδε από μακριά στην παραλία πολλά και διαφορετικά κοχύλια –Από πού ήρθαν τόσα πολλά κοχύλια, απόρησε. Βούτηξε στο βυθό και εκεί πολλά κοχύλια. Μα αυτά τα κοχύλια ήταν διαφορετικά δεν έλαμπαν, φαίνονταν κουρασμένα. Άναψε ένα κεράκι για να τα δει καλύτερα. Φοβισμένα τα είδε να πεινούν και να κρυώνουν. -Μην φοβάστε, τους είπε. Ελάτε να δώσουμε τα χέρια φίλοι να γίνουμε. Ελάτε να ενωθούμε και να δυναμώσουμε σαν την φλόγα που στον ένα τρεμοσβήνει. Αυτή την φλόγα που μόνο η Ειρήνη μπορεί να ανάψει. Ελάτε να κρατήσουμε αναμμένη τη φλόγα ετούτη.

"Τα κοχύλια της θάλασσας"

Συζήτηση: Με τα παιδιά ακούμε και τις δυο ιστορίες και προσπαθούμε να βρούμε ομοιότητες. Καταλαβαίνουμε πως μιλάει για το γεγονός πως κάποιοι άνθρωποι αναγκάστηκαν να αφήσουν τις πατρίδες τους, την ζωή τους και να ξεκινούν να πάνε κάπου που για αυτούς είναι το άγνωστο, το τίποτα και μαζί με όλα αυτά ο φόβος. Και όμως ψάχνουν για ειρήνη. Και στις δυο ιστορίες -από τη μια το Ρόμπολο από την άλλη τα κοχύλια- κρύβεται η προσφυγιά. Σκοπός αυτού του ταξιδιού, ο προορισμός. Από τα παιδιά ξεπροβάλλουν έντονα οι απορίες. Μα Πώς;… Που;… Γιατί;. Και όμως τα παιδιά είναι ευαίσθητες ψυχές και συμπονετικές. Δεν τους τρομάζει το «άλλο», σχεδόν δεν τους απασχολεί γιατί όμως και εμείς να μην είμαστε για λίγο ή για πολύ παιδιά; Αφού αναλύσαμε και τις εικόνες που μας δίνει η κάθε ιστορία είπαμε να τις κάνουμε παιχνίδι ή θέατρο ή και τα δυο μαζί.  

"Ο Άγγελος βλέπει  τα πολλά κοχύλια"

"-Μην φοβάστε, τους είπε.

Ελάτε να δώσουμε τα χέρια φίλοι να γίνουμε."

Υλοποίηση

Χωριστήκαμε σε ομάδες. Αφήσαμε τις ομάδες να σκεφτούν και να συζητήσουν μεταξύ τους[viii].

Καθόμαστε σε κύκλο, ο εμψυχωτής αφηγείται τις ιστορίες. Κλείνουμε τα μάτια και ακούμε το  "Moonlight Sonata" του Beethoven[ix] , όταν χαμηλώνει η μουσική ζητάμε από τα παιδιά να πάρουν ρόλους. Βρισκόμαστε στο κέντρο του κύκλου και ατομικά ή σαν σύνολο, καλούμαστε να φτιάξουμε με τα σώματά μας μια εικόνα από την αφήγηση που μόλις ακούσαμε.

Και αν ήσουν εσύ; : Ποιο αντικείμενο θα έπαιρνες από την πατρίδα σου, αν αναγκαζόσουν να ξεριζωθείς;[x]

Τα παιδιά ρωτήθηκαν τι θα έπαιρναν από την πατρίδα τους εάν χρειαζόταν να φύγουν γρήγορα από εκεί; Ακολούθησαν οι ερωτήσεις: Πόσο εύκολο ήταν να εγκαταλείψουν οι ομάδες το σπίτι τους από τη μια στιγμή στην άλλη; Πόσο δύσκολο ήταν να αποφασίσει κάθε μέλος τι θα πάρει μαζί του από την πατρίδα; Ήταν εύκολο να αποχωριστείτε τα μισά από τα αντικείμενά σας στην πορεία; Με ποιο κριτήριο τα διαλέξατε; Τα αντικείμενα που διαλέξατε είχαν κάποια χρηστική ή συναισθηματική αξία; Θα σας βοηθούσαν να επιβιώσετε και να διαφύγετε σε μια άλλη χώρα, αν έπρεπε στην πραγματικότητα να εγκαταλείψετε την πατρίδα σας ως πρόσφυγες; Τι θα σας έλειπε περισσότερο από την πατρίδα σας, αν έπρεπε να την εγκαταλείψετε; Νομίζετε πως η δραστηριότητα θα μπορούσε να ήταν αληθινή; Οι πρόσφυγες έχουν πάντα το περιθώριο να μαζέψουν τα πράγματά τους;

"Μα αυτά τα κοχύλια ήταν διαφορετικά δεν έλαμπαν, φαίνονταν κουρασμένα."

 

"Ο Άγγελος μπερδεύεται στα όνειρα των παιδιών"

"Ελάτε να κρατήσουμε αναμμένη τη φλόγα ετούτη."

Βλαχοδήμου Ελένη

Λέσχη ανάγνωσης - Mama’s ecole.

---

[i]  Σύμφωνα με το  «Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση» αναρτημένο στις 28/11/2015 από  http://www.theatroedu.gr .

[ii] Η λέσχη ανάγνωσης “mama’s ecole”, είναι μια ομάδα μαμάδων που ζουν στην Πτολεμαΐδα και τους αρέσει να διαβάζουν παντού. Το «παντού» είναι το μέρος εκείνο το οποίο μπορούν να επισκεφθούν μαζί με τα παιδιά τους. Ένα πάρκο, μια αυλή, μια βεράντα, ένα παιδικό δωμάτιο ή ένα σαλόνι σπιτιού είναι γι΄ αυτές το «παντού». Έχουν βραβευτεί από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου με το Α΄ Πανελλήνιο βραβείο για την προώθηση της φιλαναγνωσίας. Ταξιδεύουν, λοιπόν, παρέα με τα παιδιά τους. Μισθώνουν τα όνειρά τους και μαζί με τις σκέψεις τους κάνουν πραγματικότητα την όποια απίθανη ιστορία. Το ιστολόγιο της ομάδας είναι mamasecole.blogspot.com .

[iii] Βακάλη-Συρογιαννοπούλου Φ., (2008), «Ρόμπολο, το προσφυγάκι του δάσους», Αθήνα: Άγκυρα.

[iv] Κουρετζής Λ., (1993), Θεατρική Αγωγή, Βιβλίο για το δάσκαλο, Αθήνα: ΥΠΕΠΘ- ΟΑΔΒ, σ:15.

[v] Παπαδόπουλος Σ., (2015), Εκπαιδευτική Ημερίδα: «Για μια διερευνητική εν θεάτρω γλωσσική διδασκαλία: Ο Μικρός Πρίγκιπας στο μεγάλο ταξίδι του», Κοζάνη.

[vi] Παπαδόπουλος Σ., (2015), Εκπαιδευτική Ημερίδα, «Η Διερευνητική δραματοποίηση και το θεατρικό παιχνίδι ως μέσο διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων», Κοζάνη.

[vii]  Βλαχοδήμου Ελένη, (2015) «Ο Άγγελος και η αγάπη του για τα κοχύλια της θάλασσας».

[viii]  Οι ηλικίες των παιδιών είναι μικρές. Παρόλα αυτά τα παιδιά κατάλαβαν ακριβώς τις εικόνες που μας έδωσαν τα κείμενα. Ο ρόλος μας υποστηρικτικός εκεί όπου χρειάζονταν.

[ix] Piano Sonata,  "Moonlight Sonata" - Beethoven No. 14

[x]  Νομικού Μ., Ορφανίδου Φ., Χολέβα Ν., Κουτσού Σ.  & UNHCR, (2014) Δραστηριότητες βιωματικής μάθησης στα ανθρώπινα δικαιώματα και στα δικαιώματα των προσφύγων, Ιδρ. Σταύρος Νιάρχος : Συμβίωση: Σχέδιο δράσης για την προώθηση της ανεκτικότητας και την πρόληψη του ρατσισμού στα σχολεία, σ: 65-68.